Κυρίες και κύριοι,
Η αλήθεια που κρύβεται στην ψυχή του Έλληνα ήταν πάντοτε οδηγός μου. Ένας σεβάσμιος Έλληνας έγραψε κάποτε λόγια βαθιά, που με έχουν σημαδέψειτούτη τήν πατρίδα τήν ἔχουμε ὅλοι μαζί, καί σοφοί καί ἀμαθεῖς καί πλούσιοι καί φτωχοί καί πολιτικοί καί στρατιωτικοί καί οἱ πλέον μικρότεροι ἄνθρωποι˙ ὅσοι ἀγωνιστήκαμε, ἀναλόγως ὁ καθένας, ἔχουμε νά ζήσουμε ἐδῶ. Αφού δουλέψαμε ὅλοι μαζί, νά τήν φυλᾶμε κι' ὅλοι μαζί καί νά μήν λέγῃ οὔτε ὁ δυνατός «ἐγώ» , οὔτε ὁ ἀδύναμος. Ξέρετε πότε νά λέγῃ ὁ καθένας «ἐγώ»; Ὅταν ἀγωνιστῇ μόνος του καί φτιάξει, ἢ χαλάσῃ, νά λέγῃ ἐγώ˙ ὅταν ὅμως ἀγωνίζονται πολλοί καί φτιάχνουν, τότε νά λένε «ἐμεῖς». Εἴμαστε στό ἐμεῖς κι' ὄχι στό ἐγώ». Ο Μακρυγιάννης -γιατί σε αυτόν αναφέρομαι- δεν ήταν λόγιος, αλλά έγινε η συνείδηση ενός ολόκληρου λαού. Γιατί σκεφτόταν ελεύθερα, λογικά, αυθεντικά, αγαπούσε την Ελλάδα και τον Έλληνα.
Το δίδαγμα του Μακρυγιάννη είναι ο αγνός, ο γλυκύς έρωτας της Ελλάδας. Για να ανορθώσουμε την πατρίδα μας, να αλλάξουμε ταχύτητα, να προσπεράσουμε το παρελθόν, χρειαζόμαστε αλήθειες, δυνατή φωνή και όραμα. Παρότι είναι αναγκαία η ορθολογική αποτίμηση, όταν χρησιμοποιώ αποκλειστικά τη λογική γίνομαι απαισιόδοξος. Όταν όμως ακούω την καρδιά μου, όταν ακούω την πίστη μου -και έχω πίστη στον άνθρωπο, στον Έλληνα- γίνομαι πολύ αισιόδοξος. Γιατί ο κόσμος δεν είναι τίποτα άλλο από μια Ελλάδα που διαστέλλεται.
Από την επίτευξη της ελληνικής ανεξαρτησίας, το 1830, το ελληνικό έθνος βασανίζεται από μια διχοστασία: από τη μια ένα κράτος μικρό και καχεκτικό, από την άλλη ένας ελληνικός λαός ρωμαλέος και δυναμικός. Παρά τη μεγάλη προσπάθεια που καταβλήθηκε και το βαρύ φόρο αίματος που πληρώθηκε, δεν έχουμε ακόμα το κράτος που χρειαζόμαστε, αυτό που θα υποστηρίξει και θα αναδείξει την τεράστια δυναμική του ελληνισμού. Γιατί ένα ισχυρό εθνικό κέντρο είναι απαραίτητο σε όλους τους Έλληνες, εντός και εκτός Ελλάδας.
Είχα, έχω και θα έχω αταλάντευτη πίστη στον Έλληνα, ο οποίος επικρίθηκε όσο κανείς άλλος τα τελευταία δύσκολα χρόνια, τα χρόνια της μεγάλης κρίσης. Και αν αυτό είναι αναμενόμενο από ορισμένους ξένους, είναι ασυγχώρητο για εκείνο το μέρος της ελληνικής πνευματικής και πολιτικής ηγεσίας που αρέσκεται να κατηγορεί τον Έλληνα και να τον θεωρεί παρία της Ευρώπης.
Σήμερα, στο μεταίχμιο των 200 ετών από την ελληνική επανάσταση του 1821 και των 100 ετών από τη μικρασιατική τραγωδία, η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση: θα ακολουθήσει το δρόμο της εξωστρέφειας και της αξιοσύνης, ή θα παραμείνει βυθισμένη στην εσωστρέφεια και τη μιζέρια;
Η απάντηση δεν είναι ούτε απλή, ούτε αυτονόητη. Το έθνος μας χρειάζεται να αναβαπτιστεί σε όλες εκείνες τις αξίες που το έκαναν σπουδαίο και την ίδια στιγμή να αποτινάξει όσα δεινά το κατατρώγουν. Αν και εμείς οι Έλληνες υπερβήκαμε τους εαυτούς μας για να φτάσουμε στο θαύμα του 2004, το κράτος μας αποδείχθηκε τόσο σαθρό, που δεν μπόρεσε να συντηρήσει το πολιτικό και κοινωνικό κεκτημένο εκείνης της περιόδου.
Στη διάρκεια της κρίσης, η Νέα Δημοκρατία μόχθησε για να αντιμετωπίσει και να επιλύσει τα προβλήματα που ταλανίζουν τη χώρα. Και θα το επετύγχανε, αν είχε αφεθεί. Μετά τις εκλογές του 2015 η πορεία ανάκαμψης της χώρας αναστράφηκε.
Δίχως να παραγνωρίζω όσα εφαρμόστηκαν ή προτάθηκαν στη μακρά διάρκεια της ελληνικής κρίσης, είμαι πεπεισμένος ότι τώρα πια, το 2018, απαιτείται κάτι μεγαλύτερο και συνολικότερο: να γίνουμε Ελλάδα ξανά. Και για να συμβεί αυτό, η Ελλάδα μας χρειάζεται ανόρθωση, σε όλα τα επίπεδα.
Τα τελευταία χρόνια ασχοληθήκαμε υπερβολικά με την ανάλυση των αιτίων της κρίσης. Ο βασικός στόχος ήταν η απόδοση ευθυνών. Παρότι αυτή είναι μια αναμενόμενη ανθρώπινη αντίδραση όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, εντούτοις δεν είναι η ορθή. Το κακό δεν ξεγίνεται με το να το συζητάς και με το να μένεις στο επίπεδο της θεωρίας. Η πραγματικότητα αλλάζει με τις πράξεις, ιδίως τις πολιτικές. Οι αναλύσεις περί των αιτίων είναι κυρίως δουλειά των λογίων, όχι των πολιτικών. Αποτελεί βασική μου αρχή ότι χρειάζεται να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στο πλαίσιο που ζούμε, με βάση τις συγκεκριμένες πράξεις που κάνουμε και τους πραγματικούς σκοπούς που έχουμε. Δεν προσφέρει το να αναλωνόμαστε σε αφηρημένες θεωρίες. Έργο του πολιτικού είναι να καταλάβει την πραγματικότητα και να λύσει τα προβλήματα, όχι να υποδείξει πώς θα έπρεπε να είναι ο κόσμος γύρω του. Στην πολιτική η πράξη είναι πάντοτε σπουδαιότερη από τη θεωρία.
Η πολιτική πράξη όμως, για να είναι αποτελεσματική, χρειάζεται να στηρίζεται σε σχέδιο. Και σήμερα, ενώπιόν σας, φιλοδοξώ να παρουσιάσω μέρος των σκέψεών μου για την ανόρθωση της χώρας, για να γίνουμε Ελλάδα ξανά. Γιατί είναι πια προφανές στον φίλο και τον εχθρό της Ελλάδας ότι αυτή η Ελλάδα μας αναλογεί, εξαιτίας των αβλεψιών μας και των αστοχιών μας, αλλά ταυτόχρονα αυτή η Ελλάδα δεν μας αξίζει. Όσοι βρισκόμαστε σήμερα εδώ συμφωνούμε σε αυτή την καταστατική θέση: μας πρέπει μια άλλη Ελλάδα, θέλουμε την Ελλάδα αλλιώς.
Στην Ελλάδα που οραματίζομαι είναι αδιαπραγμάτευτες οι βασικές φιλελεύθερες αρχές: ανθρώπινα δικαιώματα, κράτος δικαίου, ελεύθερη επιχειρηματικότητα με στήριξη της οικονομίας της αγοράς και της ατομικής ιδιοκτησίας, αυτοβελτίωση, έμφαση στην ικανότητα και την αξιοκρατία. Η ανόρθωση της Ελλάδας μπορεί να επιτευχθεί με την υιοθέτηση του φιλελευθερισμού της ευημερίας. Χρειάζεται να γίνει συνείδηση ότι η ελευθερία των πολιτών περιορίζεται όχι μόνο από απαγορεύσεις, αλλά και από πράξεις παράλειψης, από ενέργειες δηλαδή που αποτρέπουν τους ανθρώπους από το να κάνουν ό,τι θα μπορούσαν. Για παράδειγμα, το να μη βοηθήσει κάποιος τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες, ενώ μπορεί, αποτελεί περιορισμό της ελευθερίας τους, αφού έτσι τους στερεί ευκαιρίες ζωής και προκοπής. Το κράτος μας οφείλει να εγγυάται κοινωνική ευημερία και ίσες ευκαιρίες σε όλους τους πολίτες. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι αναφέρομαι στον πραγματιστικό φιλελευθερισμό και όχι τον ουτοπικό, ο οποίος προβάλλεται έντονα στην Ελλάδα από κάποιους κύκλους που ανταγωνίζονται για το πρωτείο στον ελιτισμό και την αντιλαϊκότητα.
Ο φιλελευθερισμός αντιστοιχεί στη διαμόρφωση των αναγκαίων όρων για την ατομική πρόοδο. Αναπόσπαστη όμως προϋπόθεση των φιλελεύθερων αρχών είναι μια ισχυρή Ελλάδα. Γιατί ελευθερίες και δικαιώματα μπορεί να εγγυηθεί μόνο μια ρωμαλέα πατρίδα, με πλήρη κυριαρχία. Μια πατρίδα στην οποία ακμάζει ο πατριωτισμός. Ο πατριωτισμός αντιστοιχεί στην ανάγκη να υπηρετηθεί η συλλογικότητά μας, το έθνος μας. Ο διάλογος με την ελληνική παράδοση και την ελληνικότητα, η προσπάθεια αντιμετώπισης των δυσάρεστων όψεων της παγκοσμιοποίησης, η απόπειρα να δοθεί ηθικό πρόσημο στην ελεύθερη οικονομία ώστε να δημιουργείται το μέγιστο δυνατό όφελος για τη μεγάλη πλειοψηφία των συμπατριωτών μας, είναι απαραίτητες αρχές για να καρποφορήσουν οι ζυμώσεις που ήδη λαμβάνουν χώρα στην κοινωνία μας. Η αποδοχή ενός ρηχού φιλελευθερισμού ως γενικής συνταγής για όλα τα προβλήματα, ενός φιλελευθερισμού δίχως πατριωτικό βάθος, δεν μπορεί ούτε να προσφέρει στη χώρα, ούτε να συνεγείρει μεγάλα κοινωνικά σώματα. Αντίθετα, αποξενώνει σημαντικές μερίδες του πληθυσμού, οι οποίες νιώθουν να περιθωριοποιούνται επειδή πιστεύουν σε παραδοσιακές αξίες και ιδανικά. Είμαι πεπεισμένος ότι ο πραγματιστικός φιλελευθερισμός μπορεί να ενοποιήσει τον πολιτικό χώρο από τη δεξιά και την κεντροδεξιά έως την φιλοευρωπαϊκή κεντροαριστερά.
Ο σύγχρονος πατριωτισμός, επιπλέον της ελληνικότητας, υπηρετείται και εκφράζεται από τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία που θεωρεί τη σκληρή δουλειά μέσο ατομικής και συλλογικής προκοπής, που δεν εγκαταλείπει τους κοινωνικά αδύναμους, που σέβεται την θρησκευτικότητα όσο εκείνη σέβεται τον ανθρωπισμό, που απεχθάνεται εξίσου τον λαϊκισμό και τον ελιτισμό, που εμπνέεται από την ιδέα του έθνους και την ιστορία του, που υπακούει στους νόμους, που καθοδηγείται από το ιδανικό μιας φιλελεύθερης και δημοκρατικής πολιτείας, που θεωρεί την οικογένεια κύτταρο και θεμέλιο της κοινωνίας. Ο σύγχρονος πατριωτισμός εκφράζεται από τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού που θεωρεί την υπεράσπιση των εθνικών μας ιδανικών, της ιστορίας μας και της εθνικής μας ακεραιότητας αυτοσκοπό. Που δεν βάζει στο ζύγι την Ελλάδα για την επίτευξη ιδιοτελών σκοπών, που δεν διαπραγματεύεται ιερά και όσια με αντάλλαγμα τα φτηνά και τα ταπεινά. Γιατί κάθε σπιθαμή ελληνικού εδάφους, κάθε ελληνική ψυχή, κάθε στιγμή της ιστορίας μας, είναι σάρξ εκ της σαρκός μας. Γιατί μέσα μας ζουν η πατρίδα μας και οι πρόγονοί μας. Γιατί συνιστά ιδεοληψία το να θυσιάζονται αξίες δοκιμασμένες και αποδοτικές στο όνομα μιας ομιχλώδους αντίληψης της προόδου. Η διατήρηση των αξιών μας είναι πιο επίκαιρη από ποτέ τώρα που ο ακραίος ατομικισμός διαλύει την κοινωνική μας συνείδηση και ο ωφελιμισμός υποτάσσει ακόμα και την ανθρώπινη ύπαρξη σε οικονομοτεχνικούς υπολογισμούς. Όλα αυτά συνιστούν την άβυσσο που χωρίζει τη Νέα Δημοκρατία από το ΣΥΡΙΖΑ.
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα, 10 περίπου χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης, οι πολίτες απαιτούν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανόρθωσης της χώρας, δηλαδή αναθεμελίωσης της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας στην Ελλάδα. Διαφωνώ ριζικά με όσους προβάλλουν την ανάγκη απλής ανασυγκρότησης της χώρας. Δεν μας αρκεί η ανασυγκρότηση, η προσπάθεια δηλαδή να φτιασιδώσουμε την υπάρχουσα κατάσταση. Χρειαζόμαστε αναθεμελίωση, μια συνολική αλλαγή. Μπορούμε καλύτερα, αν δημιουργήσουμε μια παραγωγική κοσμογονία.
Δυστυχώς, η κρίση μας βρήκε απροετοίμαστους. Τα σχέδια απλής ανασυγκρότησης της Ελλάδας εκπονήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από πρόσωπα που δεν γνώριζαν την ελλαδική ιδιαιτερότητα και δεν ενδιαφέρονταν πραγματικά για τη δημιουργία μιας ισχυρής νέας Ελλάδας. Είναι εμφανές ότι δεν ελήφθησαν υπόψη οι ελλαδικές συνθήκες, ώστε να χαραχτεί ένας αποτελεσματικός οδικός χάρτης για την ανατίμηση του έθνους. Ξένοι και Έλληνες δεν κατανόησαν ότι ακόμη και οι αρνητικές μας συνήθειες και πρακτικές επιτελούν συγκεκριμένες κοινωνικές λειτουργίες. Και τούτο γιατί ό,τι μοιάζει, ή και είναι παράλογο, έχει λόγους που υφίσταται. Αυτό δεν σημαίνει συμφιλίωση με τα κακώς κείμενα, αλλά υπενθύμιση ότι ο δρόμος για το μέλλον περνά μέσα από την καλή γνώση της πραγματικότητας.
Είναι αυτονόητο ότι απαιτούνται μεταρρυθμίσεις. Το λέγει συνεχώς ο Πρόεδρός μας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Οι μεταρρυθμίσεις όμως δεν προχώρησαν ικανοποιητικά μέχρι σήμερα επειδή αποτέλεσαν κατά βάση έξωθεν επιβαλλόμενες διαταγές. Δεν καταφέραμε να τις δούμε ως απελευθέρωση του δυναμισμού της κοινωνίας μας, καθώς και ως δυνατότητα πραγμάτωσης του προσωπικού μας οράματος.
Στο επίπεδο της οικονομίας, δεν συμβιβάζομαι με ένα κράτος που η αστική του παραγωγική τάξη έχει απολέσει το δυναμισμό της και είναι κρατικοδίαιτη. Η ελληνική αστική τάξη χρειάζεται να βρει την αυτοπεποίθησή της και τη ζωτική της ικανότητα, ώστε να δημιουργήσει χωρίς άσκοπους περιορισμούς και κανονιστικές αρχές. Χρειαζόμαστε τρόπους που θα επιτρέψουν τη συμφιλίωση του φιλελεύθερου πνεύματος με την αποτελεσματικότητα.
Η παραγωγική αναδιάρθρωση απαιτείται να στοχεύει στις νέες επενδύσεις, αλλά συγχρόνως να κινηθεί προς τις διεθνώς εμπορεύσιμες δραστηριότητες. Η ευρεία τάξη των αυταπασχολούμενων χρειάζεται να στηριχθεί και να διατηρηθεί, αλλά με όρους ανταγωνιστικότητας. Το σημείο αυτό είναι κρίσιμο, καθώς άπτεται κεντρικών θέσεων της ιδεολογίας της Νέας Δημοκρατίας. Μία ευρεία και υγιής τάξη αυτοαπασχολουμένων και επιχειρηματιών, πέρα από το πνεύμα δημιουργικότητας και καινοτομίας που δύναται να κομίσει, έχει τον τόπο --την Ελλάδα- και το έθνος -τον ελληνισμό- ως θεμελιώδη σημεία αναφοράς. Είναι κομβικής σημασίας το να διερευνηθούν οι δυνατότητες εθελοντικών συνεργατικών συνενώσεων των πολλών και κατακερματισμένων αυτοαπασχολούμενων ή επιχειρηματιών δίχως, φυσικά, την κρατική χειραγώγηση. Στηρίζω πολλά στη συνένωση των δυνάμεων των Ελλήνων επιχειρηματιών και αυτοαπασχολουμένων. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε, για παράδειγμα, καμιά Uber. Το κρίσιμο είναι να δημιουργήσουν μια αντίστοιχη υπηρεσία οι Έλληνες ιδιοκτήτες ταξί.
Στην κατεύθυνση αυτή δεν βαδίζουμε στα τυφλά. Η Ελλάδα έχει να επιδείξει ένα θετικό προηγούμενο, το οποίο –απελευθερωμένο από τις στρεβλώσεις του- μπορεί να λειτουργήσει ως οδοδείκτης. Συγκεκριμένα, στην περίοδο προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 η Ελλάδα στηρίχθηκε σε μια κοινωνική, πολιτική και ευρύτερη θεσμική συμφωνία, η οποία επέτρεψε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά όλα τα εμπόδια και να επιτευχθούν υψηλότατοι ρυθμοί ανάπτυξης, συνδυασμένοι με πραγματικά έργα. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε μια αντίστοιχη συνθήκη, ένα ειδικό επενδυτικό καθεστώς συγκεκριμένης διάρκειας, το οποίο θα επιτρέψει στην οικονομία να ανοίξει βήμα ώστε να δημιουργηθούν προϋποθέσεις αντιστροφής της παρούσας κατάστασης. Να συμφωνήσουμε δηλαδή στη δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου ειδικού καθεστώτος, με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, ώστε να απελευθερωθούν οι οικονομικές πρωτοβουλίες και να υπάρξει έκρηξη επενδύσεων και δημιουργίας.
Απαιτείται μια νέα εθνική συμφωνία, ώστε να καταφέρει η Ελλάδα να ξεπεράσει το δυστυχές παρόν της και να ανοιχθεί θαρραλέα στο μέλλον. Για να μπορέσουμε όμως να επιτύχουμε την απαραίτητη κοινωνική υποστήριξη, επιβάλλεται να προβλεφθεί αυτό που ονομάζω κοινωνική ρήτρα. Για να αγκαλιάσει ο Έλληνας τις μεταρρυθμίσεις δεν αρκούν μαθήματα και θεωρίες. Χρειάζεται να θεσμοθετηθεί, με συγκεκριμένες δεσμεύσεις, η κοινωνική ανταποδοτικότητα των μεταρρυθμίσεων. Το 50% των εσόδων από τις επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν μέσω του ειδικού επενδυτικού καθεστώτος μπορεί να συνδεθεί με την αύξηση των συντάξεων και των μισθών. Άμεσα, δίχως επιπλέον νομικές και πολιτικές διαδικασίες. Μόνο έτσι θα υιοθετηθούν οι μεταρρυθμίσεις από την κοινωνία και θα γίνει κατανοητό από όλους ότι η ανάπτυξη είναι το αποφασιστικό βήμα για την ανόρθωση της χώρας και την αναγέννηση της κοινωνίας. Η γιγάντωση της οικονομίας θα έλθει από πολλαπλασιαστικές πολιτικές και όχι από την αναδιανομή, τη διαφορετική διαίρεση, της υπάρχουσας οικονομικής δυνατότητας.
Κυρίες και κύριοι,
Ένα από τα μεγαλύτερα δεινά της κρίσης είναι ότι μας εκτροχίασε από το διεθνές γίγνεσθαι. Η Ελλάδα αγωνίστηκε πολύ στους τελευταίους δύο αιώνες για να καταφέρει να πλησιάσει το επίπεδο των πλέον προηγμένων χωρών. Στο τέλος του 20ου αιώνα και τις αρχές του 21ου προσεγγίσαμε το στόχο μας. Η κρίση όμως μας εξέτρεψε. Αντί να συμμετέχουμε ισότιμα στο διεθνές γίγνεσθαι, αντί να μας απασχολούν οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες του κόσμου που έρχεται, επιστρέψαμε στο επίπεδο του να μην διασφαλίζονται τα πλέον βασικά: τροφή, στέγη και πρωτοβάθμια περίθαλψη. Επιστρέψαμε σε περιβάλλον μη προηγμένης κοινωνίας.
Δεν ανέχομαι να μείνουμε σε θέση μειονεξίας. Χρειαζόμαστε ένα γενναίο άλμα στο μέλλον. Η ελλαδική ηγεσία, πολιτική και πνευματική, ας σταματήσει να ασχολείται με το παρελθόν και την απόδοση ευθυνών. Η κοινωνία περιμένει να ακούσει για το μέλλον. Και εγώ θα προσπαθήσω να μιλήσω για αυτό, σήμερα, ενώπιόν σας. Γιατί θέλω μια άλλη Ελλάδα, ανορθωμένη και ισχυρή. Ας δώσουμε επιτέλους δύναμη στο μέλλον μας. Και ο δρόμος για την Ελλάδα αλλιώς περνάει από τις νέες τεχνολογίες.
Κρίσιμος στην κατεύθυνση αυτή είναι ο ρόλος των πανεπιστημίων μας. Οι νέες τεχνολογίες υποχρεώνουν τον φοιτητή να εντοπίσει την διεθνή κοινότητα που έχει τα ίδια ενδιαφέροντα με αυτόν και να αλληλεπιδράσει μαζί της. Συνεπώς, το παραδοσιακό κεντρικά σχεδιασμένο πανεπιστήμιο καταργείται στην πράξη. Για να ανταπεξέλθουν στη νέα πραγματικότητα τα πανεπιστήμια μας επιβάλλεται να συστήσουν ή να συμμετάσχουν σε διεθνή δίκτυα, ώστε να παρέχουν πολλαπλές επιλογές στους φοιτητές τους και να προωθήσουν από κοινού τις ερευνητικές τους δραστηριότητες.
Επιπλέον, νέοι ορίζοντες ανοίγονται στην υγεία. Η τεχνητή νοημοσύνη και η βιοτεχνολογία δημιουργούν νέους δρόμους στην πρόληψη και θεραπεία των ασθενειών, ακόμα και στη συνολική βελτίωση των ανθρώπων, ώστε να ζουν περισσότερο και ποιοτικότερα. Οφείλουμε, ως κράτος, να διευκολύνουμε την έρευνα στους τομείς αυτούς, ώστε οι Έλληνες να απολαμβάνουν στο άμεσο μέλλον την ίδια ποιότητα ζωής με τους ανθρώπους των προηγμένων χωρών. Να μην εκπέσουμε στο επίπεδο των αφρικανικών χωρών, στο οποίο μας οδηγεί αναπότρεπτα η σημερινή πραγματικότητα στη δημόσια υγεία.
Επίσης, η αυτόνομη οδήγηση και πλοήγηση προκαλούν μια πρωτοφανή επανάσταση, η οποία θα μας επηρεάσει αναπότρεπτα σε δύο έως τρία χρόνια από σήμερα. Η ναυτιλία μας και ο τουρισμός μας δεν θα μπορέσουν να σταθούν σε υψηλό επίπεδο, αν δεν προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα στο χώρο των μεταφορών.
Οι κατακλυσμιαίες αλλαγές που δημιουργεί η επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης αναστατώνουν ήδη την οικονομική και κοινωνική ζωή στον προηγμένο κόσμο. Εμείς οφείλουμε να είμαστε συμμέτοχοι στις εξελίξεις και τις αποφάσεις. Ως συνήθως, οι πρωταγωνιστές θα πάρουν τα ηνία στο νέο κόσμο. Για αυτό θέλω να είμαστε σε θέση οδηγού.
Η Ελλάδα επιβάλλεται να προχωρήσει σε συνέργειες με όλους τους τεχνολογικούς κολοσσούς, ώστε αυτοί να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους εδώ, στη χώρα μας, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προσφέροντας την απαραίτητη τεχνογνωσία. Πέρα από τις όποιες διευκολύνσεις, χρειάζεται να διαθέσουμε ένα σημαντικό μέρος από τα έσοδα της χώρας στην έρευνα και τις τεχνολογίες. Τα Πολυτεχνεία μας και τα Πανεπιστήμιά μας εκπαιδεύουν άριστους επιστήμονες. Οι περισσότεροι σήμερα μεταναστεύουν και προσφέρουν την υπεραξία τους σε άλλα κράτη. Μέχρις εδώ! Η Ελλάδα οφείλει να αφήσει τους ανθρώπους αυτούς να δημιουργήσουν στον τόπο τους, ατομικά ή συνεργαζόμενοι με εταιρείες. Αν δεν γίνουν όλα όσα προανέφερα, μας μέλλεται η υστέρηση και η τεχνολογική δουλεία.
Στο σημείο αυτό χρειάζεται να υπενθυμίσω ότι καμιά επένδυση υψηλής τεχνολογίας δεν πρόκειται να γίνει σε μια χώρα που δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του αύριο. Οι νέες τεχνολογίες χρειάζονται ανθρώπους και δομές διαφορετικές. Το έχει επανειλημμένως ξεκαθαρίσει και ο Πρόεδρός μας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να σημάνουν τη μεγάλη αλλαγή που όλοι περιμένουμε. Αρκεί να υπερβούμε την ασυμμετρία Ελλάδας και προηγμένου κόσμου, τη διαφορά ταχύτητας στο ρυθμό των εξελίξεων και την κοινωνική πρόοδο που συντελείται εδώ και εκεί.
Εντούτοις, ο νέος γενναίος κόσμος δεν υπόσχεται μόνο οφέλη. Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τη ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης και τις ανατροπές που θα προκαλέσει. Αλλά είναι καθήκον μας να επιτύχουμε μια μεγάλη κοινωνική συμφωνία που θα καθιστά απόλυτα κατανοητό στους ανθρώπους ότι αυτοί έχουν τον έλεγχο και ότι ωφελούνται από την πρόοδο με τρόπο απτό.
Όπως τόνισα και πρωτύτερα καμιά μεταρρύθμιση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την κοινωνία την οποία αφορά. Δεν μπορεί να αφορά τους λίγους και να περιθωριοποιεί τους πολλούς. Δεν είναι πολιτικά αποδεκτή η υποβάθμιση της μεσαίας τάξης και η περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης των κατωτέρων στρωμάτων. Δυστυχώς, ο τρόπος που ασκείται η πολιτική στην Ελλάδα δεν έχει επιτρέψει να γίνει αντιληπτό ότι οι ζωές των ανθρώπων του μόχθου προστατεύονται αποτελεσματικότερα από τις εξελίξεις στην τεχνολογία και τις γενναίες μεταρρυθμίσεις. Σε ένα κόσμο που αλλάζει, ανεξάρτητα από τη δική μας βούληση, η πεισματική απόρριψη της αλλαγής ισοδυναμεί με αυτοκτονία.
Για παράδειγμα, η βιομηχανική επανάσταση προκάλεσε τεράστια ζημιά στο φυσικό περιβάλλον. Αν αφήναμε τη φύση να αποκαταστήσει τη ζημιά αυτή, θα έπρεπε να περιμένουμε χιλιετίες. Η φύση μπορεί να σωθεί πια μόνο με τη συμβολή των πλέον καινοτόμων τεχνολογιών απορρύπανσης. Το ίδιο ακριβώς θα γίνει και σε κάθε άλλο χώρο της ζωής. Οι νέες τεχνολογίες είναι οι μόνες που μπορούν να συντελέσουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των αδιεξόδων που έχουν σωρευτεί στην ελλαδική κοινωνία. Γιατί μεγάλο μέρος των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών μας αδιεξόδων οφείλονται στην τεχνολογική υστέρηση της χώρας μας.
Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει οριστικά το πεδίο και στην εθνική άμυνα. Η άμυνα και η ασφάλεια είναι οι τομείς που κατά προτεραιότητα εφαρμόζονται οι τεχνολογικές εξελίξεις: το 3D printing, τα UAVs (Unmanned Aerial Vehicle) και η τεχνητή νοημοσύνη μεταμορφώνουν τις πολιτικές άμυνας.
Σε ό,τι έχει να κάνει με την Ελλάδα, η μέχρι σήμερα σχεδίαση των εξοπλιστικών προγραμμάτων έγινε αποσπασματικά, χωρίς τις περισσότερες φορές να υπάρχει ο αναγκαίος προγραμματισμός. Επιπλέον, οι περιοριστικές οικονομικές πολιτικές της τελευταίας δεκαετίας επιδείνωσαν την κατάσταση. Την ίδια στιγμή οι συσχετισμοί δυνάμεων στην περιοχή, η στρατηγική έντασης από τη γείτονα χώρα και τα νέα δεδομένα που απορρέουν από τις θαλάσσιες ζώνες μας, δημιουργούν προκλήσεις και κινδύνους. Είμαστε υποχρεωμένοι να προγραμματίσουμε, να σχεδιάσουμε και να πραγματώσουμε μια εντελώς διαφορετική στρατηγική άμυνας και ασφάλειας. Η τεχνολογία πρέπει να αποτελέσει το σημαντικότερο στρατηγικό μας πλεονέκτημα. Για αυτόν τον σκοπό, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και ιδιωτικές εταιρείες στην Ελλάδα θα έπρεπε ήδη να εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Όποια χώρα μπορεί να αναπτύξει και ενσωματώσει τις νέες τεχνολογίες του 21ου αιώνα θα διατηρήσει την ανεξαρτησία της και την αυτοτέλειά της. Οι υπόλοιπες θα οδηγηθούν σε περαιτέρω απομείωση της κυριαρχίας τους.
Κυρίες και κύριοι,
Το μέλλον δεν θα μας περιμένει, το αύριο είναι ήδη εδώ. Είμαι πεπεισμένος ότι μπορούμε καλύτερα. Η ανόρθωση της χώρας περνάει από τον Έλληνα, από όλους μας. Είναι δική μας υπόθεση. Χρειάζεται όμως ο λαός αυτός να νιώσει και πάλι περήφανος, να σταθεί όρθιος. Και αυτό θα γίνει εάν δημιουργήσουμε μια Ελλάδα που πλεονεκτεί, εάν δώσουμε μια νέα προοπτική. Γιατί χρωστάμε ένα θαύμα στην Ελλάδα, στον τόπο που μας γέννησε και μας ανάθρεψε. Χωρίς την Ελλάδα, δεν θα ήμασταν αυτό που είμαστε. Ας κλείσουμε στην ψυχή μας την Ελλάδα και θα αισθανθούμε μέσα μας να λαχταρίζει κάθε είδος μεγαλείου.